Eduward Douwes Dekker in de 19de, WF Hermans in de 20ste eeuw; na het lezen van ‘Mandarijnen op zwavelzuur’ is de conclusie, dat slechts één schrijver per strekkende eeuw in het Nederlandse literaire klimaat overblijft. Multatuli genoot grote bewondering van WF Hermans. Van beide schrijvers is de schrijfstijl onovertroffen. En beiden waren roependen in de woestijn.
5 maart 1995, (foto’s: Tonnie Luiken)
Toespraken bij de voltooiing van Multatuli’s volledige werken Prins Willem Alexander besloot zijn toespraak bij het feestje rond de voltooiing van de ‘Volledige werken van Multatuli’ alsvolgt: “Dus, als het volledig werk van de heer Hermans wordt uitgegeven kunt u mij weer bellen.”
“Ik ben makelaar in koffi, en woon op de Lauriergracht, No 37″
Bij Boelen verschijnt in 1976: ‘De raadselachtige Multatuli’: een prachtig geïllustreerde biografie over Hermans’ bewonderde voorganger. Vele, vele artikelen volgen. Het Multatuli-genootschap doet er nog jaren over de volledige werken te voltooien. Door A. Alberts wordt de biografie in Hollands Diep zeer serieus genomen.
‘Over Multatuli’, uitgave van Huis aan de Amstel verschijnt voor het eerst in 1978, lang nadat een gelijknamig boekje in 1950 verscheen bij Van Oorschot waarin een essay van WF Hermans werd opgenomen: ‘Pionier in het vacuüm’.
In de vele afleveringen die volgen wordt duidelijk, hoe stevig de polemiek is, die o.a. door Hermans wordt gevoerd. Aan Multatuli-uitleggers geen gebrek. Hoogst merkwaardig is de bemoeienis van Mevr. Kets-Vree met het nagelaten werk van WF Hermans, gezien de strijd die hij met haar voerde omtrent de nalatenschap van Multatuli.
De 2e druk van ‘De raadselachtige Multatuli’, 1986, samen in één foedraal met een fotografische heruitgave van de ‘Max Havelaar’. Hermans meent Multatuli het meest recht te doen door te kiezen voor de laatste, door Multatuli zelf herziene versie. Na zijn eigen ervaringen met Van Oorschot, die zeer eigenzinnig met de drukgeschiedenis van zijn boeken omsprong, is Hermans de advocaat van Multatuli gebleken: niet de eerste, maar de laatste is de druk die een schrijver van zijn boeken wil nalaten.
De 2de druk van ‘De raadselachtige Multatuli’ is ook in deel 17 van de ‘Volledige Werken’ het uitgangspunt geweest. Dit fraaie deel is vollediger dan alles wat er eerder was. Noten, annotatie, commentaren, fotografische overdruk van het Bataviaasch Handelsblad 24 october 1860, register en de ontstaansgeschiedenis zijn erin te vinden.
tekening: Siegfried Woldhek.
WF Hermans als Mulatuli’s advocaat. Woldhek maakte van Hermans meerdere portretten. Voor het bestellen van deze tekening, zie www.woldhek.nl